Paardenmessnijders van de 20ste en begin 21ste eeuw vastgelegd in een fotoboek

Mijn passie voor het Zeeuwse paardenmes

Mijn ouders zijn beide kunstenaars en zij hebben, zoals ik vaak tegen belangstellenden en cursisten zeg, “het ‘kunst-gen’ aan mij doorgeven”. Toen ik om en nabij de 16 jaar was, heb ik met hulp van mijn vader (Willem Jacobs), die heftensnijder van het Zeeuwse paardenmes was, mijn eigen kleine paardenmes gemaakt. Maar, ik wilde nog zoveel andere dingen doen op die leeftijd, Ik ben er toen niet mee doorgegaan. Inmiddels, vele jaren later, begon mijn belangstelling en liefde voor het Zeeuwse heftensnijden weer op te bloeien. Ik besprak dit met mijn vader en samen maakten we plannen om deze ambachtelijke hobby weer op te pakken. Toen overleed hij vrij plotseling in 2010. Ik was echter vastbesloten om weer te gaan houtsnijden. Met behulp van Frans Dingemanse heb ik het houtsnijden weer opgepakt, ben ik kunstroutes en ambachts-markten gaan bezoeken om te vertellen over het Zeeuws Paardenmes en ontwikkelde ik de cursus  Zeeuwse houtsnij technieken. Het idee om mijn vaders nalatenschap en die van het Zeeuwse paardenmes als onderdeel van het Zeeuwse Erfgoed vast te leggen in een fotoboek, is door de jaren heen ontstaan.

Doel van het fotoboek

Samen met Stella van Klinken en Anton Sinke(fotograaf en vormgever van het boek en zelf maker van paardenmessen) werken we aan het boek. Met het fotoboek willen we zowel de makers van de Zeeuwse Paardenmessen als hun werk vastleggen en deze 2 koppelen aan elkaar. Een fotoboek als ode aan alle makers, hun werk en tot behoud van het  Zeeuws Cultureel Erfgoed. In het boek komen foto’s van de gemaakte Paardenmessen met een korte persoonsomschrijving. Daarnaast komt er een kenmerkomschrijving van de gemaakte Paardenmessen, zodat we nu en in de (verre) toekomst terug kunnen herleiden wie welk Paardenmes heeft gemaakt.

Paardenmessnijders heden en verleden

In zijn boek ‘Zeeuwse wondertjes : vormgeving van Zeeuwse heften’ heeft Frans Dingemanse de Zeeuwse heftensnijders van de 19^de eeuw (1800-1900) beschreven. Hij heeft hun werk door talloze tekeningen en illustraties vastgelegd. Het boek gaat over de ontwikkeling van het Paardenmes, hoe werd/word het gemaakt en de snijders van de 19de eeuw komen hierin uitvoerig aan bod. Een aantal begin 20ste -eeuwse snijders worden ook nog genoemd. Met het fotoboek over de 20 en 21ste eeuw willen we een vervolg maken als het gaat over de Paardenmes snijders. Tussen de jaren 1900 en heden zijn er naar schatting in Zeeland 125-175 Zeeuwse paardenmessnijders geweest. Inmiddels staat de lijst van gevonden snijders op 172 en we kunnen dus wel zeggen dat het ambacht volop voort leeft in Zeeland en het fotoboek word een ode aan al deze snijders.

Op 29 januari 2024 is mijn zoektocht naar Paardenmessnijders gestart via FB . Naast mijn andere werkzaamheden rond het Zeeuws Paardenmes en gezin ben ik de snijders in kaart aan het brengen. Al snel bleek dat de zoektocht veel groter werd dag gedacht en gelukkig kwam Stella van Klinken op mijn pad en bood aan om te gaan helpen zoeken. Samen met Stella benaderen wij snijders of familie van snijders en beantwoorden we telefoon en mails van mensen die ons benaderen over het boek. Eind 2024 met de kerst stopt de zoektocht naar Paardenmes snijders en gaan we beginnen aan de volgende fase van het boek. Zoals het er nu naar uitziet word het boek November 2025 uitgegeven.

De werkwijze

We kunnen Paardenmessen alleen opnemen in het boek als we 100% zeker weten wie het Paardenmes heeft gemaakt en familie toestemming geeft voor het gebruik van de gemaakte foto’s en gegevens. we fotograferen alle heften van de voor- en achterzijde en van beide zijkanten. Bij voorkeur fotograferen we per snijder minimaal 3 paardenmessen (als die er zijn). Zo kunnen we een goed beeld krijgen van het gemaakte werk en is het makkelijker de stijlkenmerken van elke houtsnijder te ontdekken en herkennen. Behalve de foto’s, komt er over elke maker of maakster een korte tekst met persoonlijke informatie , het gaat om de volgende informatie:

• Volledige voor- en achternaam
• Geboortedatum en eventueel de overlijdensdatum
• Geboorteplaats
• Werk verleden
• Wanneer begonnen met snijden
• Hoeveel heften gemaakt +/-
• evt. geïnspireerd door of geleerd van
• Een korte omschrijving van de stijlkenmerken van de heften
• Andere  gemaakte houtsnijdingen of houtsnijkunst

Hoe u kunt bijdragen aan het boek

• Heeft u zelf paardenmessen gemaakt en wilt u met uw werk in het boek komen? of
• heeft u familie die paardenmessen maakt(te) en wilt u dat hij/zij in het boek komt? of
• kent u iemand in uw naaste omgeving die paardenmessen heeft gemaakt, maar is die persoon overleden, of heeft u werk van die persoon en kunt u meer vertellen over hem/haar of
• kent u via via iemand die ze maakte …

… neem dan graag contact met mij op of geef de contactgegevens van de maker of maakster door via de mail. telefonische bereikbaar voor het boek van DINSDAG tot en met VRIJDAG, TUSSEN 9:00 en 17:30 uur. Als ik niet kan opnemen, spreek dan mijn voicemail in, of stuur een mail.

Het maakt niet uit of de maker 1 of 300 paardenmessen heeft gemaakt. Iedereen die er 1 of meer heeft gemaakt, kan worden opgenomen in het boek.

Email: atelierdeappel@zeelandnet.nl Mobiel: 06-12228572